Ο Σεπτέμβρης είναι ένας μήνας όπου οι περισσότεροι καλούμαστε να πάρουμε αποφάσεις για την οργάνωση του καθημερινού μας προγράμματος. Για τους γονείς οι αποφάσεις αυτές περιλαμβάνουν και τα παιδιά τους. Οι περισσότεροι γονείς αναμένουν το άνοιγμα των σχολείων και ύστερα εντάσσουν τις υπόλοιπες δραστηριότητες στο πρόγραμμα του παιδιού τους. Ιδιαίτερα δε, το γεγονός αυτό παρατηρείται στην περίπτωση που το παιδί χρειάζεται ειδικές θεραπείες όπως λογοθεραπεία, ειδικό μαθησιακό, εργοθεραπεία, ψυχοθεραπεία, φυσικοθεραπεία. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχει μία «παγίδα» . Η «παγίδα» είναι αυτή της ταύτισης του σχολείου και των θεραπειών.
Συνήθως, οι δυσκολίες των παιδιών παρατηρούνται και επισημαίνονται όταν τα παιδιά που χρήζουν παρέμβαση ειδικών θεραπειών βρεθούν στο σχολικό περιβάλλον και ξεκινήσουν οι «συγκρίσεις». Αν και οι δυσκολίες άρθρωσης είναι πιο «ορατές» από τους γονείς και εκτός σχολικού πλαισίου, πολλές άλλες δυσκολίες που μπορεί να παρουσιάσει ένα παιδί παρατηρούνται όταν θα βρεθεί μέσα σε μια σχολική αίθουσα (είτε νηπιαγωγείου είτε δημοτικού σχολείου). Συχνά αυτές οι δυσκολίες παρατηρούνται από τον εκπαιδευτικό και επισημαίνονται στους γονείς. Ακόμα συχνότερα οι γονείς το έχουν ήδη παρατηρήσει ή υποψιαστεί, αλλά, «περιμένουν» την επιβεβαίωση από τον εκπαιδευτικό. Εφόσον, λοιπόν, συμβαίνει μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι γονείς ξεκινούν το κομμάτι των θεραπειών με σκοπό το παιδί να «τα πάει καλύτερα στο σχολείο». Κι εδώ ακριβώς είναι και η «παγίδα». Οι θεραπείες (οι όποιες θεραπείες είναι αυτές) δεν γίνονται για να «τα πάει καλύτερα το παιδί στο σχολείο». Οι θεραπείες θα βοηθήσουν σίγουρα το παιδί σε αυτό αλλά δεν είναι ο αυτοσκοπός τους. Αν για παράδειγμα το παιδί έχει αρθρωτικές δυσκολίες, δε θα χρειαστεί να επικοινωνήσει μόνο στο σχολείο – όσο είναι μαθητής. Παροντικά και μελλοντικά θα χρειαστεί να επικοινωνήσει και με το οικογενειακό του περιβάλλον, με το σχολικό και κοινωνικό του περιβάλλον και αργότερα με το επαγγελματικό του περιβάλλον. Επομένως, θα χρειαστεί λογοθεραπεία για να διορθώσει την αρθρωτική του δυσκολία. Άρα, θεραπευτικά αντιμετωπίζουμε το παιδί όχι ως μαθητή αλλά ως άνθρωπο και βλέπουμε το σύνολο ερεθισμάτων και κοινωνικοποίησής του. Ας δούμε ένα άλλο παράδειγμα, ενός παιδιού με μαθησιακές δυσκολίες. Αν υποθέσουμε πως ένα παιδί έχει δυσλεξία, γεννήθηκε με αυτή και θα ζήσει με αυτή. Προφανώς θα δυσκολευτεί στο σχολείο εάν δεν κάνει θεραπείες με έναν ειδικό παιδαγωγό. Ωστόσο, τα σχολικά του χρόνια θα είναι (βάζοντας και το νηπιαγωγείο - καθώς η δυσλεξία είναι ορατή στα παιδιά από την προσχολική ηλικία) δεκατέσσερα. Μιλάμε λοιπόν για δεκατέσσερα χρόνια ως μαθητής. Από τη στιγμή που πάρει απολυτήριο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, το άτομο αυτό δεν σταματά να χρειάζεται την ανάγνωση και τη γραφή, δεν σταματά να χρειάζεται την ικανότητα απομνημόνευσης και δεν σταματά να χειρίζεται τις μαθηματικές του δεξιότητες. Επομένως, ξανά, θεραπευτικά αντιμετωπίζουμε το παιδί ως άνθρωπο και όχι ως μαθητή. Οι θεραπευτές εστιάζουμε στις δεξιότητες και ικανότητες του παιδιού και του δίνουμε τη δυνατότητα να «ανθίσει» μέσα από αυτές. Οι ειδικές θεραπείες είναι η μη παρεμβατική ενεργοποίηση των εγκεφαλικών δομών ώστε να διευκολυνθεί η διαδικασία της μάθησης (σχολικής και μη). Εξ ορισμού, οι θεραπείες προηγούνται της εκπαίδευσης. Η αποδοτικότητα των θεραπειών θα φανεί στο σχολικό πλαίσιο. Όχι, όμως, μόνο σε αυτό. Θα φανεί και σε όλο του το κοινωνικό σύνολο, όσο είναι παιδί και μελλοντικά στην ενήλικη ζωή του.
Συνοψίζοντας, τόσο οι ειδικές θεραπείες όσο και η εκπαίδευση είναι απαραίτητες στην καθημερινότητα ενός παιδιού που αντιμετωπίζει δυσκολίες. Ωστόσο αν και πρέπει να υπάρχει συνεργασία γονέων - θεραπευτών και εκαπιδευτικών σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να συγχέονται και να αντιμετωπίζονται σαν ένα. Όσο νωρίτερα ξεκινήσουν οι ειδικές θεραπείες σε ένα παιδί τόσο πιο αποτελεσματικές θα είναι. Αν είναι απαραίτητες, βάλτε τες στο πρόγραμμα του παιδιού σας άμεσα.
Μπουρογιάννη Μαρία-Ελένη, Ειδική Παιδαγωγός MSc,
Ορειάνου Νικολέττα, Λογοθεραπεύτρια - Ιπποθεραπεύτρια
Το άρθρο μας φιλοξενείται και από την τοπική εφημερίδα "ΣΦΥΓΜΟΣ" στο τεύχος Σεπτεμβρίου, 2020
